Poniżej bardzo obszerne fagmenty artykułu "Mucha nie siada" autorstwa Edwarda Lewandowskiego (farmer.pl), ilustrowane fotkami ze stron dealerów i producentów wymienionych w artykule preparatów - plus własne wnioski na koniec.

Najważniejsze przy zwalczaniu much jest jednoczesne zwalczanie zarówno latających much, jak i ich larw. Owad ten ma bowiem ogromne możliwości rozmnażania się i pozostawienie much niedotrutych kończy się tym, że pieniądze wydane na ich zwalczanie są zmarnowane. W ciepłych oborach czy chlewniach muchy mogą rozmnażać się przez cały rok, dając kilka generacji. Samica składa w ciągu życia około 600 jaj, umieszczając je najczęściej w oborniku i gnojowicy. Po upływie 24 godzin z jaj lęgną się larwy, które następnie przepoczwarzają się. W kilogramie obornika może rozwijać się 15 000 larw. W oborach muchy wabi przede wszystkim obornik pochodzący od tych zwierząt, które są jeszcze karmione mlekiem. Ocenia się np., że do 90 proc. much w gospodarstwie mlecznym rozwija się w cielętnikach na słomianej ściółce. Dorosłe muchy pojawiają się między 14. a 24. dniem po złożeniu jaj. Już po kilku minutach są gotowe do lotu. Czas rozwoju jednego pokolenia zależy od rodzaju i ilości pokarmu, wilgotności i temperatury otoczenia. W ciągu roku para dorosłych much wydaje około 1000 osobników, które, łącząc się w pary, dają potomstwo. Ilość much, która codziennie przychodzi na świat, jest liczniejsza od całej ludzkości.(...)



Mimo że istnieje wiele nowoczesnych, niezawodnych i skutecznych preparatów przeciw muchom, ich zwalczanie jest wyjątkowo trudne, jeżeli nie będą niszczone jednocześnie muchy i ich larwy. (...) Muchy, stale narażone w oborach czy chlewniach na działanie różnych związków chemicznych znajdujących się w insektycydach, wytworzyły rasy odporne i nie są niszczone przez różne preparaty fosforoorganiczne i karbaminiany, które były często stosowane w starych insektycydach. Jednak nawet w wypadku nowszych preparatów, zawierających pyretroidy, stwierdzono już przypadki odporności much. (...) Wielu rolników przekonało się o tym w ostatnich latach i narzekało, że środki owadobójcze nie są już skuteczne przy odmuszaniu.

Aby ograniczyć uodparnianie się much na powszechnie stosowane insektycydy, zaleca się stosować je przemiennie, czyli - jak to się fachowo określa - stosować rotację insektycydów. Na przykład raz czy dwukrotnie użyć preparatu fosforoorganicznego, potem także raz lub dwukrotnie preparatu zawierającego związek z grupy pyretroidów. Zalecane jest korzystanie z nowych preparatów zawierających m.in. związki z grupy nikotynoidów (np. Agita) czy związki pochodnych imidazoli (np. Muchakron). Aby ułatwić rolnikom zwalczanie much i ograniczyć uodparnianie się owadów na różne preparaty, producenci zaczęli opracowywać kompleksowe programy ich zwalczania. Ich zasadą jest rotacyjne stosowanie preparatów niszczących owady dorosłe i łączne stosowanie preparatów przeciwko owadom dorosłym i larwom.



Novartis ma w swoim programie trzy preparaty przeciwko muchom dorosłym zawierające różne związki aktywne: Agita - zawiera związek z grupy nikotynoidów, Oxyfly - związek z grupy syntetycznych pyretroidów i Spy - naturalny produkt spinosad. Do tego dochodzi preparat przeciwko larwom much Neporex, zawierający nową substancję aktywną cyromazynę. Agita obok związku z grupy nikotynoidów zawiera także substancję wabiącą muchy. Preparat ten nanosi się, malując lub opryskując miejsca gromadzenia się much, np. ciepłe i nasłonecznione ściany, ramy okienne, słupy, rury, zewnętrzne powierzchnie koryt. Aby otrzymać ciecz użytkową Agity do malowania, należy rozpuścić 400 g preparatu w 320 ml wody i bardzo dokładnie wymieszać. Pędzlem do malowania nanosi się preparat na 30 wybranych fragmentów powierzchni o wymiarach 10x30 cm. Dodatkowo można pomalować pasy kartonu lub folii i zawiesić w miejscach, w których muchy są aktywne. Preparat działa przez 6-8 tygodni. Zamiast malowania można miejsca gromadzenia się much opryskać roztworem 400 g Agity rozpuszczonej w 3,2 l wody. Działanie preparatu wynosi wtedy 4-6 tygodni.



Jako kolejny preparat w rotacyjnym programie zwalczania much Novartis zaleca Oxyfly zawierający związek chemiczny z grupy syntetycznych pyretroidów. Opryskuje się nim miejsca gromadzenia się owadów. W 5 l wody rozpuszcza się 50 ml preparatu, co wystarcza na 200 m kwadratowych powierzchni. Oxyfly jest wyjątkowo przydatny do stosowania w programach kompleksowych razem z preparatami niszczącymi larwy.



Szczególne znaczenie w programach odmuszania ma preparat Spy, który zawiera jako składnik aktywny substancję biologicznie czynną - spinosad. Najlepiej stosować go w chwili pojawienia się much, aby nie dopuścić do ich nadmiernego rozmnożenia. Jeżeli trzeba zwalczać dużą ilość much, należy wykonać oprysk w celu ograniczenia liczby owadów dorosłych. Po zabiegu najlepiej usunąć obornik jako potencjalne siedlisko larw i jaj lub zastosować środek przeciwko larwom much.

Takim środkiem w programie Novartisu jest Neporex. Zawiera on cyromazynę, nowy związek chemiczny, który zwalcza larwy much i zapobiega zrzucaniu przez nie wylinki. Preparat można rozsypywać na sucho lub po rozpuszczeniu bezpośrednio na powierzchnię obornika i w miejscach, gdzie muchy składają jaja. (...) Neporex stosuje się bezpośrednio po oczyszczeniu pomieszczenia i przed wprowadzeniem koni. Zaleca się rozsypywanie granulek preparatu na sucho, ale też obie postacie preparatu można rozcieńczyć wodą i rozprowadzić przy użyciu polewaczki albo opryskiwacza. Neporex można stosowac też, gdy zwierzęta są w boksach. (...) Preparat stosuje się z różną częstotliwością, zależnie od potrzeb. Może to być co 2-3 tygodnie lub tylko dwa razy w roku. Trzeba przy tym jednak pamiętać o regularnym stosowaniu preparatu na zewnętrzne pryzmy obornika i zbiornika z gnojowicą, a także zawsze, gdy zaobserwowano larwy much.

W oborach opryskuje się lub polewa roztworem Neporeksu te miejsca, w których zostały złożone jaja much. Powinno się zwrócić szczególną uwagę na te miejsca wokół żłobów i poideł, gdzie zbiera się obornik, woda i rozsypana pasza. ściółkę należy zawsze potraktować rozpuszczonym preparatem, a na sucho rozsypać go tylko wtedy, gdy miejsca namnażania się much są wilgotne. W dniu stosowania Neporeksu warto również zastosować preparat Agita lub Oxyfly, aby zwalczyć muchy dorosłe.



Kompleksowy program zwalczania much opracowała dla swoich preparatów także firma Fregata. Stosuje się je zawsze po wyprowadzeniu zwierząt z pomieszczeń. Można je wprowadzić ponownie po mniej więcej 4 godzinach od wykonania zabiegu. Wiosną, gdy pojawiają się pierwsze dorosłe muchy, zaleca się zastosowanie preparatu Insektom, który zawiera substancję aktywną z grupy pyretroidów. W 10 l wody rozpuszcza się 25 g preparatu, co wystarczy na opryskanie powierzchni 1000 m kwadratowych. Także wiosną stosuje się preparat Aktelisep zwalczający larwy much. Opryskuje się nim lub polewa obornik, gnojowniki, kompost. Oprócz niszczenia larw zwalcza on także owady dorosłe obecne w opryskanych miejscach.



W programie Fregaty zaleca się stosowanie latem, od czerwca do sierpnia, preparatu Muchakron Ekstra, który zawiera jako substancję aktywną związek pochodny imidazoli, a także substancję wabiącą muchy. Muchakron Ekstra zaczyna działać od razu po zastosowaniu i zachowuje aktywność przez trzy miesiące. Fregata zaleca malowanie parapetów, okien, drzwi i nasłonecznionych ścian. W 300 ml wody rozpuszcza się 300 g Muchakronu i maluje dwa razy w roku: na początku czerwca i w połowie lipca.

Jesienią, we wrześniu i październiku, zaleca się ponowne stosowanie Insektonu w postaci oprysku 0,5-proc. roztworem powierzchni nasłonecznionych, ciepłych, które są chętnie obsiadane przez muchy. Zabieg ten stosuje się po ochłodzeniu, poniżej 20 st.C, czyli mniej więcej w połowie września.

(...) Firma Animal Trade oferuje Tectonic, którym polewa się skórę grzbietu od głowy do ogona w ilości 10 ml preparatu na 100 kg masy zwierzęcia. Nie więcej jednak niż 25 ml na zwierzę. Zabieg ten przeprowadza się u wszystkich zwierząt w stadzie, i powtarza, zależnie od potrzeb, co 7-11 tygodni przez cały letni sezon. (...)

Coraz częściej spotyka się w budynkach inwentarskich (...) lampy owadobójcze typu lepowego lub rażącego. Największy ich wybór ma firma Best-Pest. Lampy lepowe zapewniają ochronę przed owadami latającymi i służą do kontrolowania ich ilości. Są proste w obsłudze i nie wymagają żadnych narzędzi. Uniwersalny sposób montażu lamp, wiszący lub stojący, pozwala na ich różne wykorzystanie. Pole działania tych lamp wynosi 75-140 m kwadratowych, zależnie od typu. Zasięg rażenia lamp rażących wynosi 60-10 m kwadratowych. Chociaż lampy owadobójcze mają odpowiednie certyfikaty bezpieczeństwa, trzeba zachować ostrożność i nie wieszać ich w pobliżu np. drewnianych słupów czy biegnących w budynku kabli. Warto zawsze skorzystać z rady elektryka. Miejsce zainstalowania lampy powinno być jak najbliżej tych miejsc, gdzie muchy są najaktywniejsze.



Zasady odmuszania:

Pomieszczenia inwentarskie należy odpowiednio przygotować do chemicznego zabiegu zwalczania much. ściany i sufit czyści się z pyłów, brudu i pajęczyn, gdyż duża ich ilość pochłania stosowany preparat i zmniejsza z nim kontakt much. Czas działania wielu dobrych środków owadobójczych jest krótki w pomieszczeniach zapylonych i brudnych. (...) Podczas zabiegu zwalczania much zwierzęta nie powinny przebywać w pomieszczeniu. W oborach należy opryskiwać powierzchnie ścian od 2 m wzwyż, aby bydło nie miało kontaktu z naniesionym środkiem chemicznym. Podczas zabiegu należy zwrócić uwagę na to, aby nie opryskać miejsc składowania paszy i urządzeń służących do karmienia. Przed wykonywaniem opryskiwania trzeba przykryć folią lub grubym papierem wszystkie powierzchnie, z którymi pasza ma kontakt. Przed wprowadzeniem zwierząt pomieszczenie powinno być dokładnie wywietrzone, przynajmniej przez kilka godzin.

Adresy stron producentów ww. preparatów: http://www.novartis.pl/, http://fregata.gda.pl/

Ze swej strony jako podsumowanie powiem, że u nas najlepiej w stajni sprawdza się mieszanka "pół na pół" opisanej wyżej Agity z preparatem LD 100. Substancją czynną w LD 100 jest cypermetryna. Preparat zawiera naftę i węglowodory lekkie aromatyczne. Samo LD-100 można stosować do malowania lub oprysku. Malowanie powierzchni przeprowadza się preparatem złożonym z roztworu 200 g cukru w 1 l ciepłej wody i zmieszanym ze 100 ml LD 100. Powstałą mieszaniną maluje się miejsca preferowane przez muchy, ale miejsca te muszą być poza zasięgiem koni. Spryskiwanie natomiast można robić takim samym roztworem bez cukru. Preparat działa 4 – 6 tygodni. Czas między zastosowaniem preparatu a wpuszczeniem koni do stajni wynosi minimum 30 minut. Uwaga: preparat można stosować tylko w dobrze wentylowanych pomieszczeniach.



Natomiast na larwy skutecznym środkiem jest pułapka Red Top, którą warto wywiesić w pobliżu pryzmy obornikowej.