O ujeżdżeniu i skokach pisze się często i gęsto. Natomiast ginącym (niestety) sportem "konikowym" jest woltyżerka. Nazwa ta
wzięła się z francuskiego voltige - fruwać, latać. Nawiązuje też do włoskiego volgere - 'kręcić, obracać się no i do swojsko
brzmiącej wolty, czyli koła. Woltyżerka to popis gimnastyczny na koniu, wykonywany zwyczajowo na kole (koń porusza się na
lonży po okręgu o średnicy około 15 metrów). Atrakcyjność woltyżerki polega na połączeniu piękna i harmonii ruchów zwierzęcia
i zawodników, którzy tak, jak np. "klasyczni" gimnastycy, wykonują na grzbiecie konia układy ćwiczeń połączonych choreograficznie,
z podkładem muzycznym. Jako sport widowiskowy woltyżerka często stanowi atrakcję różnych imprez jeździeckich, np. Międzynarodowych
Targów Poznańskich czy Computer Land World Cup - u na Torwarze.
Ponoć woltyżerka wzięła się z popisów taneczno-akrobatycznych, jakie wykonywano w starożytności na Krecie. Znana była też
w starożytnym Rzymie, gdzie podczas igrzysk wykonywano ćwiczenia akrobatyczne na galopującym koniu. Stanowiła też element
musztry dla kawalerzystów francuskich, zwłaszcza za czasów Napoleona. Woltyżerka była (jeden tylko raz) konkurencją olimpijską
podczas Igrzysk w 1920 r. w Antwerpii. Podczas olimpiad w Los Angeles (1984) i w Atlancie (1996) była towarzysząca dyscypliną
pokazową. Współcześnie głównym propagatorem tego sportu są Niemcy. Tam też po raz pierwszy rozegrano drużynowe zawody - w 1963
roku. Pierwsze zawody indywidualne odbyły się dużo później, w roku 1986, podczas pierwszych mistrzostw Niemiec. Od roku 1983
woltyżerka jest dyscypliną oficjalnie uznaną przez Międzynarodową Federację Jeździecką FEI.
We współczesnej woltyżerce odbywają się pokazy indywidualne oraz pokazy drużynowe. Jednak sukcesy w tym sporcie zawsze są sukcesami
drużynowymi, gdyż składają się na nie zarówno umiejętności zawodników, jak też wyszkolenie konia (czyli: fachowość trenera) i wreszcie
umiejętności lonżującego, prowadzącego konia za pomocą lonży, bata i głosu. Lonżujący jest pełnoprawnym członkiem drużyny, tak,
jak pozostałych 6 zawodników i zawodnik rezerwowy. Podczas zawodów zawodnicy pojedynczo, dwójkami a nawet czwórkami na grzbiecie
galopującego lub stępującego konia wykonują ćwiczenia. Rozgrywane są konkursy indywidualne, konkursy par i konkursy zespołowe.
Zawody są rozgrywane w różnych klasach, w zależności od stopnia zaawansowania. Oznacza się je literami - od A do D. W konkursach
indywidualnych woltyżerowie wykonują trzy programy: obowiązkowy, dowolny i techniczny. Konkursy indywidualne rozgrywane są w kategoriach
A, B i C. W konkursach zespołowych oceniany jest - jak sama nazwa wskazuje - zespół w ramach programu obowiązkowego i dowolnego.
Na program obowiązkowy składa się siedem elementów: wskok, siad podstawowy, flaga, młynek, nożyce, stanie, flanka. Wszystkie kolejne
ćwiczenia muszą być wykonane w przeciągu 8 minut i są oceniane przez zespół 3 lub 5 sędziów w skali punktów od 1 do10 (tak, jak
w akrobatyce sportowej). Program dowolny składa się z dowolnie wybranych ćwiczeń z podkładem muzycznym wykonywanych jednocześnie
przez dwójki i trójki woltyżerów. Program trwa 5 minut. Ocenie podlega skala trudności poszczególnych elementów, ich kompozycja,
choreografia i oczywicie poprawność wykonania.
Woltyżerka jako sport wyrabiający równowagę na koniu jest uważana za świetne uzupełnienie treningu ujeżdżeniowego dla jeźdźców tak
początkujących, jak i zaawansowanych. Początkujący zaczynają swoją przygodę z tą dyscypliną m.in. od prostych ćwiczeń, skądinąd znanych
z... naszych, "trotowch" Certyfikatów. "Młynek", "rybka", "martwy indianin" to terminy doskonale znane kursantom Gosi. Jednak jako
że woltyżerka to gimnastyka artystyczna, więc większy nacisk kładzie się nie tylko na poprawność techniczną, ale i na dokładność
i estetykę wykonania ćwiczeń. Są też i inne proste ćwiczenia: klęk, podpór (jak przy "pompkach"), podpór tyłem, czy przewrót w tył
na koniu. Figury często trenuje się najpierw na "koniu" gimnastycznym, a dopiero potem - na żywym. Koń do woltyżerki powinien być
łagodny, posłuszny, zrównoważony, o miękkich regularnych chodach. Powinien też być tak wyszkolony, aby tolerować przypadkowe dotknięnia
lub uderzenia ciała zawodnika i nie interpretować ich jako pomocy jeździeckich. Dobrze, jeśli ma długi i szeroki grzbiet. Na grzbiecie
kładzie się derkę i specjalną piankę, a na niej zapina pas woltyżerski.
Do Polski woltyżerkę wprowadził znakomity zawodnik, a obecnie znakomity trener Andrzej Sałacki, który wspólnie z Hanną Kaczyńską,
trenerką sekcji akrobatyki sportowej przy SK Jaroszówka w oparciu o tamtejsze, bardzo dobrze wyszkolone gimnastyczki, założył sekcję
woltyżerki. Drużyna ta kilkakrotnie zdobywała brązowe medale Mistrzostw Europy (1993 r. w Hadze) i Mistrzostw Swiata (1988 r.
w Ebreichsdorf i 1992 r. w Hailbronn). Na fail tych sukcesów powstały m.in. sekcje w Iwnie, Ochabach, Łącku i Aromerze. Drużyna
z Aromera na odbywających się w 2003 roku we francuskim Saumur Mistrzostwach Swiata także zdobyła brązowy medal. Obecnie do czołowych
polskich zawodników należą Tomasz Ogonowski oraz Aneta i Anna Lisowski. Jednak generalnie sytuacja przedstawia się chyba niezbyt
ciekawie: w całym kraju jest bodajże 10 sekcji woltyżerskich, a zawody krajowe organizowane są zaledwie 2-3 razy do roku, w czym
tylko jedne są na pewno co roku. Doskonała sekcja z Aromera już niestety nie istnieje, a inne sekcje reprezentują niższy
poziom.
Ale jest też i dobra wiadomość: są i nowe miejsca, gdzie cały czas popularyzuje się ten sport. Jednym z nich jest
zaprzyjaźniona z nami
tyska "Krajka". Zajrzyjcie do "Galerii", dział "Woltyżerka" -
są tam wszystkie podstawowe figury na koniu plus figury dodatkowe, wymyślone przez "krajkowiczów". Woltyżerka jest
w "Krajce" bardzo popularna. Na takie zabawy jest sporo chętnych dzieciaków, w tym nawet pewna wytrwała 6-latka, która
choć normalnie boi się koni, to podczas woltyżerki dosłownie fika na grzbiecie konia.
Zródła:
http://equito.pl/forum/viewtopic.php?t=156
http://www.wrotapomorza.pl/pl/turystyka/osrodki_aktywnego_wypoczynku/jezdziectwo/woltyzerka
http://www.woltyzerka.friko.pl/czywiesz.html#205